Rosja, oficjalnie Federacja Rosyjska, to największe państwo świata, rozciągające się na dwóch kontynentach – Europie Wschodniej i Azji Północnej. Ze stolicą w Moskwie, kraj ten fascynuje swoją ogromną przestrzenią, niezwykłą różnorodnością kulturową i przyrodniczą oraz bogatą, często dramatyczną historią. Główne miasta, takie jak Moskwa – tętniące życiem serce polityczne, gospodarcze i kulturalne, Sankt Petersburg – dawna stolica carów, nazywana "Wenecją Północy" ze względu na swoje pałace i kanały, oraz Nowosybirsk – nieoficjalna stolica Syberii i ważny ośrodek naukowy, stanowią bramy do odkrywania niezliczonych skarbów tego rozległego kraju. Rosja graniczy z czternastoma państwami, co czyni ją krajem o strategicznym położeniu, a jej terytorium obejmuje jedenaście stref czasowych, od Bałtyku i Morza Czarnego na zachodzie, po Ocean Spokojny na wschodzie, oraz od Arktyki na północy po góry Kaukazu i stepy Azji Środkowej na południu.

Dalekowschodni Okręg Federalny (DOF) Rosji to olbrzymi, obejmujący ponad jedną trzecią terytorium kraju, makroregion rozciągający się od Oceanu Arktycznego na północy po wybrzeża Pacyfiku i granice z Chinami i Koreą Północną na południu. Jest to kraina niezwykłych kontrastów przyrodniczych i kulturowych, słynąca z dziewiczej, surowej przyrody, aktywnych wulkanów i gejzerów Kamczatki (UNESCO), bezkresnej tajgi syberyjskiej, potężnej rzeki Amur, unikalnej fauny (tygrysy amurskie, niedźwiedzie, liczne gatunki ptaków) oraz kultur rdzennych ludów Północy i Dalekiego Wschodu. Stolicą administracyjną okręgu jest Władywostok, ważny port nad Morzem Japońskim i końcowa stacja Kolei Transsyberyjskiej. Inne główne miasta to Chabarowsk nad Amurem, Jakuck – stolica Republiki Sacha (Jakucji) i jedno z najzimniejszych miast świata, Pietropawłowsk Kamczacki – brama do krainy wulkanów, oraz Ułan Ude – stolica Buriacji (od 2018 r. w składzie DOF) i centrum buddyzmu w Rosji. Gospodarka regionu opiera się na wydobyciu surowców naturalnych (ropa, gaz, diamenty, złoto, węgiel), rybołówstwie, leśnictwie oraz strategicznym znaczeniu militarnym i transportowym (Kolej Transsyberyjska, porty).

Nadwołżański Okręg Federalny (Priwołżskij fiedieralnyj okrug), często nazywany Powołżem, to rozległy makroregion w europejskiej części Rosji, którego sercem jest najdłuższa rzeka Europy – Wołga, oraz jej potężny dopływ Kama. Region ten charakteryzuje się niezwykłą różnorodnością etniczną i kulturową, obejmując kilka republik autonomicznych (m.in. Tatarstan, Baszkortostan, Czuwaszja, Mari El, Mordowia, Udmurcja) z ich unikalnymi językami, tradycjami i religiami (islam w Tatarstanie i Baszkortostanie, prawosławie, tradycyjne wierzenia). Na jego terenie znajdują się również południowe krańce Uralu. Powołże to ważny ośrodek przemysłowy, rolniczy i naukowy Rosji, z licznymi historycznymi miastami. Centrum administracyjnym okręgu jest Niżny Nowogród, jedno z największych i najstarszych miast Rosji, z imponującym kremlem. Inne kluczowe metropolie to Kazań – stolica Tatarstanu i perła architektury, Samara i Saratów – ważne porty nadwołżańskie, Ufa – stolica Baszkortostanu, oraz Perm – brama na Ural. Gospodarka regionu opiera się na przemyśle (maszynowym, chemicznym, zbrojeniowym, lotniczym), wydobyciu surowców (ropa naftowa, gaz ziemny), rolnictwie oraz transporcie rzecznym.

Północnokaukaski Okręg Federalny (SKFO), położony w południowo-zachodniej części Rosji, to region o niezwykłej różnorodności etnicznej, kulturowej i przyrodniczej, zdominowany przez majestatyczne pasmo Wielkiego Kaukazu. To tutaj wznosi się Elbrus – najwyższy szczyt Kaukazu i Europy (5642 m n.p.m.). Okręg obejmuje siedem podmiotów federalnych: Dagestan, Inguszetię, Kabardo-Bałkarię, Karaczajo-Czerkiesję, Osetię Północną-Alanię, Czeczenię oraz Kraj Stawropolski. Region ten słynie z malowniczych górskich krajobrazów, głębokich wąwozów, lodowców, licznych źródeł mineralnych (słynne uzdrowiska Kaukaskich Wód Mineralnych) oraz unikalnych tradycji i kultur licznych narodów Kaukazu. Centrum administracyjnym okręgu jest Piatigorsk, położony w Kraju Stawropolskim. Inne ważne miasta to Machaczkała (stolica Dagestanu), Stawropol, Władykaukaz (stolica Osetii Północnej-Alanii), Grozny (stolica Czeczenii) i Nalczyk (stolica Kabardo-Bałkarii). Gospodarka regionu opiera się na rolnictwie, turystyce (zwłaszcza uzdrowiskowej i górskiej), wydobyciu surowców oraz przemyśle.

Północno-Zachodni Okręg Federalny (SZFO) Rosji to rozległy makroregion w północno-zachodniej części europejskiej Rosji, obejmujący zarówno historyczne serce kraju – Sankt Petersburg i Nowogród Wielki, jak i surowe, arktyczne terytoria Półwyspu Kolskiego i Nienieckiego Okręgu Autonomicznego. Od brzegów Bałtyku, przez krainę tysięcy jezior Karelii, po wybrzeża Morza Białego i Barentsa – region ten charakteryzuje się niezwykłą różnorodnością krajobrazów, bogactwem dziedzictwa kulturowego i historycznego oraz unikalną przyrodą. Sankt Petersburg, dawna stolica Imperium Rosyjskiego, z jego wspaniałymi pałacami, muzeami (Ermitaż), kanałami i słynnymi Białymi Nocami, jest perłą architektury i centrum kulturalnym o światowej randze (historyczne centrum wpisane na listę UNESCO). Karelia zachwyca dziewiczą przyrodą, jeziorami Ładoga i Onega oraz unikalną drewnianą architekturą wyspy Kiży (UNESCO). Nowogród Wielki i Psków to kolebki rosyjskiej państwowości, z imponującymi kremlami i średniowiecznymi cerkwiami (zabytki Nowogrodu – UNESCO). Północne rubieże okręgu to tundra, tajga, góry Chibiny oraz port Murmańsk – największe miasto za kołem podbiegunowym. W skład okręgu wchodzi również eksklawa – Obwód Kaliningradzki nad Bałtykiem. Inne ważne miasta to Archangielsk, Wołogda, Pietrozawodsk (stolica Karelii) i Syktywkar (stolica Republiki Komi, gdzie znajdują się Pradawne Lasy Komi – UNESCO). Gospodarka regionu opiera się na przemyśle (stoczniowym, maszynowym, wydobywczym), transporcie morskim, leśnictwie, rybołówstwie oraz turystyce.

Syberyjski Okręg Federalny (SFO) Rosji to olbrzymi makroregion w azjatyckiej części kraju, obejmujący serce Syberii, od Niziny Zachodniosyberyjskiej na zachodzie, przez potężne systemy górskie Ałtaju i Sajanów na południu, po Wyżynę Środkowosyberyjską na wschodzie. Jest to kraina niezwykłych cudów natury, z Jeziorem Bajkał (UNESCO) – najgłębszym i największym objętościowo jeziorem słodkowodnym świata, Górami Ałtaj (UNESCO) – zwanymi "Złotymi Górami Ałtaju", oraz bezkresnymi połaciami tajgi syberyjskiej i potężnymi rzekami, takimi jak Ob, Jenisej i Irtysz. Region ten charakteryzuje się również dużą różnorodnością etniczną i kulturową, z licznymi rdzennymi ludami Syberii (m.in. Ałtajczycy, Tuwińcy, Chakasi). Centrum administracyjnym okręgu jest Nowosybirsk – trzecie co do wielkości miasto Rosji i największe na Syberii, ważny ośrodek naukowy (Akademgorodok) i przemysłowy. Inne kluczowe miasta to Omsk, Krasnojarsk, Irkuck (brama do Bajkału), Barnauł, Nowokuźnieck, Kemerowo i Tomsk. Gospodarka regionu opiera się na wydobyciu surowców naturalnych (ropa, gaz, węgiel, metale), przemyśle ciężkim, leśnictwie oraz transporcie (Kolej Transsyberyjska).

Centralny Okręg Federalny (CFO) Rosji to historyczne, polityczne i kulturalne serce kraju, obejmujące stolicę – Moskwę – oraz otaczające ją regiony o bogatej przeszłości i znaczeniu dla formowania się państwa rosyjskiego. To tutaj znajdują się słynne miasta Złotego Pierścienia Rosji, z ich unikalnymi zabytkami architektury staroruskiej, monastyrami i cerkwiami. Przez region przepływają ważne rzeki, takie jak górny bieg Wołgi, Oka oraz źródła Donu i Dniepru. Moskwa, stolica Rosji i centrum administracyjne okręgu, jest jedną z największych metropolii świata, z Kremlem i Placem Czerwonym wpisanymi na listę UNESCO, licznymi muzeami (Galeria Trietiakowska, Muzeum Puszkina), teatrami (Bolszoj) i dynamicznym życiem kulturalnym. Inne ważne miasta to Woroneż, Jarosław (historyczne centrum UNESCO), Riazań, Tuła (znana z pierników i samowarów), Lipieck, Iwanowo, Briańsk, Kursk, Twer, Biełgorod, Włodzimierz i Suzdal (Białe Zabytki UNESCO), Smoleńsk, Kaługa, Orzeł i Kostroma. Gospodarka Centralnego OF jest zdominowana przez Moskwę i jej aglomerację, opierając się na usługach, przemyśle (maszynowym, chemicznym, zbrojeniowym), handlu, finansach oraz nauce i technologii.

Uralski Okręg Federalny (UFO) Rosji to rozległy makroregion położony na styku Europy i Azji, którego naturalną granicę wyznaczają Góry Ural. Jest to kraina o ogromnym znaczeniu przemysłowym, bogata w surowce naturalne (ropa naftowa, gaz ziemny, metale, kamienie szlachetne), a jednocześnie oferująca surowe piękno górskiej przyrody, bezkresnej tajgi i tundry. Centrum administracyjnym okręgu jest Jekaterynburg, jedno z największych miast Rosji, ważny ośrodek przemysłowy, naukowy i kulturalny, znany również z tragicznej historii rodziny carskiej Romanowów. Inne kluczowe miasta to Czelabińsk, Tiumeń (historyczna "brama na Syberię"), Magnitogorsk (potężny ośrodek metalurgiczny), Surgut i Niżniewartowsk (centra przemysłu naftowo-gazowego), Niżny Tagił, Kurgan, oraz Chanty-Mansyjsk i Salechard – stolice okręgów autonomicznych rdzennych ludów Północy. Gospodarka regionu opiera się przede wszystkim na wydobyciu i przetwórstwie ropy naftowej i gazu ziemnego (zwłaszcza w Chanty-Mansyjskim i Jamalsko-Nienieckim Okręgu Autonomicznym), metalurgii, przemyśle maszynowym i zbrojeniowym.

Południowy Okręg Federalny (JuFO) Rosji to rozległy makroregion w południowo-zachodniej części europejskiej Rosji, obejmujący żyzne niziny Kubańską i Dońską, deltę Wołgi, wybrzeża Morza Czarnego i Azowskiego oraz stepowe obszary Kałmucji i przedgórza Kaukazu. Jest to kraina o bogatej historii, zróżnicowanej kulturze, będąca ważnym ośrodkiem rolniczym, przemysłowym i turystycznym kraju. Region słynie ze słonecznych kurortów nad Morzem Czarnym (Soczi, Anapa, Gelendżyk), tradycji Kozaków Dońskich, unikalnej przyrody Delty Wołgi oraz historycznych miast, takich jak Wołgograd (dawny Stalingrad) czy Astrachań. Centrum administracyjnym okręgu jest Rostów nad Donem, duże miasto portowe i ważny węzeł komunikacyjny. Inne kluczowe miasta to Wołgograd, Krasnodar (stolica rolniczego Kubania), Astrachań (nad Morzem Kaspijskim) oraz Soczi (znane z Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2014). W skład okręgu, według administracji rosyjskiej, wchodzą również anektowane w 2014 roku Republika Krymu i miasto o znaczeniu federalnym Sewastopol. Należy podkreślić, że aneksja ta nie jest uznawana przez większość społeczności międzynarodowej, a terytoria te, zgodnie z prawem międzynarodowym, stanowią część Ukrainy. Gospodarka regionu opiera się na rolnictwie (zboża, słonecznik, owoce, warzywa, wino), przemyśle (maszynowym, spożywczym, chemicznym), turystyce oraz transporcie i handlu.

Wyborg jest miastem o niezwykłej, wielowarstwowej duszy, zawieszonym w czasie i przestrzeni na Przesmyku Karelskim w Rosji, tuż przy granicy z Finlandią. To miejsce, gdzie surowa, skandynawska estetyka spotyka się z carskim rozmachem i sowieckim dziedzictwem, tworząc fascynującą, choć często melancholijną mozaikę. Jego sercem jest potężny, średniowieczny zamek, wzniesiony przez Szwedów na skalistej wyspie, który przez wieki strzegł strategicznego szlaku handlowego. Spacer po brukowanych uliczkach Starego Miasta to podróż przez historię, mijając domy kupieckie, kamienne wieże i pozostałości murów obronnych, które pamiętają czasy szwedzkich królów, fińskich patriotów i rosyjskich gubernatorów. Wyborg to miasto kontrastów, gdzie odrestaurowane perły architektury sąsiadują z budynkami noszącymi piętno czasu, a dzika przyroda wdziera się do romantycznego parku Monrepo, tworząc atmosferę jedyną w swoim rodzaju.

Włodzimierz, znany na Ukrainie jako Wołodymyr, to jedno z najstarszych i najważniejszych historycznie miast Ukrainy, cichy świadek tysiąca lat burzliwych dziejów pogranicza. Położony w sercu Wołynia, nad spokojną rzeką Ługą, niegdyś był dumną stolicą potężnego księstwa i jednym z kluczowych grodów Rusi Kijowskiej. Dziś jest to niewielkie, prowincjonalne miasto, które pod powłoką codzienności skrywa dziedzictwo wielkich władców, jak Włodzimierz Wielki czy Roman Mścisławowicz. Jego największym skarbem są monumentalne wały dawnego grodu oraz Sobór Uspienski, perła staroruskiej architektury, pamiętający czasy książęcej potęgi. Spacer po Włodzimierzu to nie tyle zwiedzanie, co podróż w głąb historii, próba odczytania śladów dawnej chwały w murach wiekowych świątyń, w zarysie potężnych umocnień ziemnych i w wielokulturowej tkance miejsca ukształtowanego przez Ukraińców, Polaków i Żydów.

Władywostok to miasto-symbol, w którym Europa dramatycznie kończy swój bieg, wpadając w objęcia Pacyfiku. Rozpostarty na malowniczych, stromych wzgórzach półwyspu Murawiowa-Amurskiego, jest najdalszym klejnotem w koronie Rosji i wschodnią bramą kontynentu. Jego panorama, zdominowana przez dwa gigantyczne, wantowe mosty – Złoty i Rosyjski – jest manifestem nowoczesnej inżynierii i symbolem aspiracji kraju. To miasto o wielu twarzach: surowej twierdzy Floty Pacyfiku, tętniącego życiem portu handlowego, ostatniego przystanku na legendarnej trasie Kolei Transsyberyjskiej i dynamicznego centrum, gdzie europejska architektura przeplata się z azjatycką energią. Władywostok to miejsce surowe i piękne zarazem, gdzie mgły znad Morza Japońskiego otulają strome ulice, a smak świeżych owoców morza jest tak samo intensywny jak poczucie bycia na prawdziwym końcu świata.

Tomsk to prawdziwa perła Syberii, miasto, które wymyka się wszelkim stereotypom na temat tego surowego regionu. Położony nad brzegiem rzeki Tom, jest nie tylko jednym z najstarszych, ale i najważniejszych ośrodków naukowych i kulturalnych za Uralem. Jego największym skarbem, unikalnym na skalę światową, jest zjawiskowa, misternie rzeźbiona architektura drewniana. Spacerując ulicami Tomska, można odnieść wrażenie podróży w czasie do XIX-wiecznej Rosji, gdzie kupieckie domy i wille ozdobiono niezwykłymi, koronkowymi detalami, tworząc atmosferę jak z baśni. Ta historyczna tkanka harmonijnie łączy się z młodzieńczą energią tysięcy studentów, którzy nadają miastu intelektualny i dynamiczny charakter, w pełni zasługując na miano "Syberyjskich Aten". To miasto-oaza, w którym surowość Syberii łagodnieje w cieniu wiekowych uniwersytetów i pod okapem najpiękniejszych drewnianych domów w Rosji.

Tobolsk to miasto-monument, historyczna i duchowa stolica Syberii, której majestat zapisany jest w białym kamieniu i surowym krajobrazie. Położony na wysokim, siedemdziesięciometrowym klifie u zbiegu potężnych rzek Irtysz i Toboł, zdaje się unosić nad bezkresną syberyjską równiną. Jego sercem i duszą jest olśniewający, śnieżnobiały Kreml – jedyna tego typu kamienna twierdza w całej azjatyckiej części Rosji. To nie tylko zabytek, ale symbol całego podboju i zagospodarowania Syberii, centrum prawosławia i epicentrum dramatycznych wydarzeń historycznych, z zesłaniem ostatniego cara na czele. Wizyta w Tobolsku to podróż do korzeni syberyjskiej tożsamości, spotkanie z potęgą i wiarą, które ukształtowały ten ogromny ląd, oraz obcowanie z pięknem, które zapiera dech w piersiach i na długo pozostaje w pamięci.

Suzdal to klejnot Złotego Pierścienia Rosji, miasto-muzeum pod gołym niebem, w którym czas zatrzymał się kilkaset lat temu. Położony wśród łagodnych wzgórz i rozlewisk rzeki Kamienki, jest żywym obrazem Starej Rusi, nietkniętym przez industrializację i sowiecką architekturę. Na każdym kroku wznoszą się tu ku niebu niebieskie i złote kopuły niezliczonych cerkwi i potężnych monastyrów, a ich dzwony są głównym elementem ścieżki dźwiękowej miasta. Drewniane, tradycyjne izby stoją tuż obok kamiennych świątyń, a rozległe łąki wcinają się w sam środek historycznej zabudowy, tworząc niepowtarzalny krajobraz harmonii między dziełem rąk ludzkich a naturą. Wizyta w Suzdalu to nie jest zwykłe zwiedzanie – to całkowite zanurzenie w świecie dawnych książąt, pobożnych mnichów i barwnych jarmarków, doświadczenie spokoju i piękna w jego najczystszej, historycznej formie.

Soczi to najbardziej egzotyczne i pełne kontrastów oblicze Rosji, lśniący kurort rozciągnięty u stóp potężnego Kaukazu, w objęciach ciepłego Morza Czarnego. Nazywane "Letnią Stolicą Rosji", jest miejscem, gdzie subtropikalne palmy i magnolie rosną w cieniu ośnieżonych szczytów, tworząc jedyny w swoim rodzaju mikroklimat. To miasto-fenomen, które w jednej chwili oferuje relaks na kamienistych plażach i tętniące życiem nadmorskie bulwary, by za kilkadziesiąt minut przenieść podróżnika do alpejskiego świata światowej klasy kurortów narciarskich. Przebudowane ogromnym kosztem na potrzeby Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2014 roku, Soczi jest dziś wizytówką rosyjskich ambicji, gdzie monumentalna architektura stalinowskich sanatoriów spotyka się z futurystycznymi stadionami i nowoczesną infrastrukturą, a wszystko to w otoczeniu bujnej, kaukaskiej przyrody.

Smoleńsk to jedno z najstarszych i najważniejszych historycznie miast Rosji, kamienna kronika burzliwych dziejów Europy Wschodniej. Położony na siedmiu wzgórzach nad Dnieprem, przez wieki pełnił rolę "miasta-klucza" do Moskwy, będąc areną nieustannych wojen i zmagań między Rosją, Polską i Litwą. Jego charakter i krajobraz definiują monumentalne, ceglane mury obronne – pozostałość jednej z najpotężniejszych twierdz w dawnej Europie, które do dziś opasują historyczne serce miasta. Nad murami góruje majestatyczny, barokowy Sobór Zaśnięcia Matki Bożej, którego złote kopuły są widocznym z daleka symbolem duchowej siły miasta. Smoleńsk to miejsce o gęstej, ciężkiej atmosferze, przesiąknięte pamięcią o wielkich bitwach, heroicznej obronie i narodowych tragediach, które dla Polaków i Rosjan mają fundamentalne znaczenie.

Siergijew Posad to bijące serce rosyjskiego prawosławia, miasto, którego tożsamość jest nierozerwalnie zrośnięta z monumentalną Ławrą Troicko-Siergijewską – największym i najważniejszym klasztorem w Rosji. Położony niedaleko Moskwy, jest najjaśniejszą perłą na szlaku Złotego Pierścienia i celem pielgrzymek milionów wiernych. Jego sylwetka, z lasem złotych i błękitnych kopuł, strzelistą dzwonnicą i potężnymi, białymi murami twierdzy, jest jednym z najbardziej ikonicznych obrazów Rosji. Przyjazd tutaj to nie tylko turystyczna wycieczka, ale podróż do samego jądra rosyjskiej duchowości, historii i sztuki. W powietrzu unosi się atmosfera głębokiej pobożności, dźwięk cerkiewnych dzwonów i zapach kadzidła, a widok czarnych szat mnichów i skupionych twarzy pielgrzymów przenosi odwiedzających w świat, który od setek lat rządzi się własnym, niezmiennym rytmem.

Sankt Petersburg to miasto-marzenie, powołane do życia z bagien i mgły siłą woli jednego cara, by stać się olśniewającym "oknem Rosji na Europę". To arcydzieło urbanistyki, gdzie szerokie, proste prospekty i sieć malowniczych kanałów tworzą scenę dla niezrównanego spektaklu architektury. Wzdłuż nabrzeży wznoszą się pastelowe fasady potężnych pałaców, a złote iglice i kopuły soborów przebijają często ołowiane niebo nad Newą. Petersburg nie jest po prostu miastem – to żywe dziedzictwo imperium, kolebka rosyjskiej literatury, baletu i rewolucji, której wielkość i elegancja onieśmielają i zachwycają na każdym kroku. Jego atmosfera jest nasycona historią, sztuką i duchem twórców, od Puszkina i Dostojewskiego po Szostakowicza, a magia Białych Nocy i nocnego podnoszenia mostów na zawsze pozostaje w sercu każdego, kto jej doświadczył.

Rostów Wielki to jedno z najstarszych i najbardziej urokliwych miast Złotego Pierścienia, prawdziwa perła staroruskiej architektury, której piękno odbija się w spokojnych wodach rozległego jeziora Nero. To miasto-klejnot, gdzie historia zdaje się zatrzymać, a krajobraz jest zdominowany przez jedną z najwspanialszych budowli w całej Rosji – olśniewający, biały Kreml. Nie jest to jednak surowa twierdza, lecz bajkowa rezydencja metropolitów, z lasem srebrnych kopuł, smukłych wież, urokliwych cerkiewek i arkadowych przejść. Rostów to miejsce o niezwykłej, spokojnej i uduchowionej atmosferze, gdzie dźwięk słynnych na cały świat dzwonów niesie się nad wodą, a tradycyjna sztuka malowania na emalii wciąż jest żywa. Wizyta tutaj to podróż do serca dawnej Rusi, doświadczenie harmonii, ciszy i piękna, które na zawsze pozostaje w pamięci.