Opatija, często nazywana "Królową Adriatyku" lub "Niceą Adriatyku", to elegancki kurort o ponad 170-letniej tradycji turystycznej, położony na wybrzeżu Zatoki Kvarnerskiej, u stóp majestatycznej góry Učka. To kolebka chorwackiej turystyki, która zachwyca niezwykłą atmosferą belle époque, piękną austro-węgierską architekturą, luksusowymi willami i hotelami otoczonymi bujnymi, egzotycznymi parkami. Symbolem miasta jest słynna 12-kilometrowa nadmorska promenada Lungomare, idealna do romantycznych spacerów, oraz pomnik "Dziewczyny z mewą". Opatija słynie z łagodnego klimatu, licznych festiwali, wydarzeń kulturalnych oraz bogatej oferty spa i wellness, przyciągając gości poszukujących relaksu, elegancji i kontaktu z historią.

Miasto Rab, historyczna stolica i serce wyspy o tej samej nazwie, to prawdziwy klejnot chorwackiego Adriatyku, który urzeka swoją doskonale zachowaną średniowieczną architekturą, romantyczną atmosferą i unikalną panoramą czterech charakterystycznych dzwonnic. Położone na niewielkim, wydłużonym półwyspie na zachodnim wybrzeżu wyspy Rab, miasto otoczone jest z trzech stron morzem, a jego kamienne uliczki, pałace i kościoły opowiadają historię sięgającą czasów rzymskich. To miejsce, gdzie na każdym kroku czuć ducha przeszłości, a jednocześnie tętni ono życiem, oferując odwiedzającym niezapomniane wrażenia, od spacerów po zabytkowych murach, przez odkrywanie urokliwych zaułków, po uczestnictwo w barwnym festiwalu Rabska Fjera.

Miasto Hvar, klejnot chorwackiej wyspy o tej samej nazwie, to jedno z najbardziej olśniewających i pożądanych miejsc na Adriatyku. Słynie z rekordowej liczby słonecznych godzin w roku, krystalicznie czystego morza, bogatego dziedzictwa historycznego i tętniącego życia nocnego, które przyciąga międzynarodową klientelę, w tym celebrytów. Jego malownicze Stare Miasto, z białymi kamiennymi uliczkami i wenecką architekturą, rozciąga się wokół urokliwego portu, nad którym góruje majestatyczna twierdza Fortica. Tuż przy wybrzeżu rozpościera się archipelag rajskich Wysp Paklińskich, a wnętrze wyspy kusi polami lawendy i winnicami. Hvar to miejsce, gdzie luksusowy wypoczynek harmonijnie współgra z duchem historii i pięknem natury.

Split, drugie co do wielkości miasto Chorwacji i tętniące życiem serce Dalmacji, to fascynujące miejsce, gdzie starożytna historia harmonijnie splata się z nowoczesnym, śródziemnomorskim stylem życia. Jego największym skarbem i jednocześnie unikalnym centrum jest monumentalny Pałac Dioklecjana, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury rzymskiej na świecie, który wciąż tętni życiem, mieszcząc w swoich murach domy, sklepy, kawiarnie i restauracje. Słynna promenada Riva, skąpana w słońcu, malownicze wzgórze Marjan oferujące wytchnienie i wspaniałe widoki, oraz liczne plaże czynią ze Splitu niezwykle atrakcyjne miejsce. To miasto o bogatej historii, dynamicznej teraźniejszości i niepowtarzalnej atmosferze, będące jednocześnie ważnym portem i doskonałą bazą wypadową do odkrywania uroków dalmatyńskich wysp.

Stari Grad, co dosłownie oznacza "Stare Miasto", to najstarsze miasto w Chorwacji i jedno z najstarszych w Europie, położone na słonecznej wyspie Hvar. Założone w 384 roku p.n.e. przez greckich kolonistów z wyspy Paros jako Pharos, Stari Grad jest miejscem o niezwykłym bogactwie historycznym i kulturowym. Jego największym skarbem, wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest Równina Stari Grad (Starogradsko polje) – unikalny krajobraz rolniczy, będący najlepiej zachowanym przykładem starożytnego greckiego systemu podziału pól (chora) w basenie Morza Śródziemnego. Samo miasto urzeka spokojną atmosferą, malowniczym portem, labiryntem kamiennych uliczek, renesansową willą-twierdzą poety Petra Hektorovića oraz cennymi zabytkami sakralnymi. Stari Grad to idealne miejsce dla tych, którzy pragną połączyć relaks z odkrywaniem autentycznego dziedzictwa Dalmacji.

Trogir, jedno z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych średniowiecznych miast na wybrzeżu Adriatyku, to prawdziwa perła Chorwacji, której historyczne centrum w całości wpisane jest na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Położony na niewielkiej wyspie, pomiędzy lądem stałym a wyspą Čiovo, Trogir urzeka labiryntem wąskich, kamiennych uliczek, romańsko-gotycką architekturą, monumentalną Katedrą św. Wawrzyńca ze słynnym portalem mistrza Radovana oraz potężną twierdzą Kamerlengo strzegącą wejścia do portu. To miasto, gdzie każdy kamień opowiada historię sięgającą czasów starożytnych Greków i Rzymian, a spacer po jego murach to jak podróż w czasie. Trogir zachwyca nie tylko bogactwem zabytków, ale także malowniczym położeniem, urokliwą promenadą nadmorską i romantyczną atmosferą.

Primošten, jedno z najbardziej fotogenicznych i urokliwych miasteczek Dalmacji, to prawdziwy klejnot chorwackiego wybrzeża, który zachwyca swoim malowniczym położeniem na niewielkim półwyspie (niegdyś wyspie) oraz doskonale zachowaną tradycyjną architekturą. Jego historyczne Stare Miasto, z wąskimi, kamiennymi uliczkami pnącymi się na szczyt wzgórza, gdzie dominuje kościół parafialny św. Jerzego, tworzy niezapomnianą panoramę, szczególnie o zachodzie słońca. Primošten słynie również z pięknych, żwirkowych plaż, krystalicznie czystego morza oraz unikalnych, kamiennych winnic, gdzie uprawia się endemiczny szczep winorośli Babić. To miejsce, które łączy w sobie romantyczną atmosferę historycznej osady rybackiej z urokiem popularnego kurortu turystycznego.

Šibenik, historyczna perła Dalmacji, to miasto o niezwykłym uroku i bogatym dziedzictwie, malowniczo położone u ujścia rzeki Krka do Morza Adriatyckiego. Jako najstarsze rodzime chorwackie miasto na wybrzeżu, założone przez samych Chorwatów, a nie przez starożytnych Greków czy Rzymian, Šibenik zajmuje szczególne miejsce w historii kraju. Jego największą dumą jest monumentalna Katedra św. Jakuba, arcydzieło architektury renesansowej wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, zbudowane w całości z kamienia. Miasto strzegą cztery imponujące twierdze – trzy lądowe (św. Michała, Barone, św. Jana) i jedna morska (św. Mikołaja, również na liście UNESCO), które świadczą o jego strategicznym znaczeniu w przeszłości. Labirynt wąskich, kamiennych uliczek Starego Miasta, urokliwe placyki i piękne widoki na kanał i archipelag czynią z Šibenika miejsce absolutnie wyjątkowe.

Varaždin, często nazywany "Małym Wiedniem" lub "miastem baroku, muzyki i kwiatów", to jedna z najlepiej zachowanych i najpiękniejszych barokowych pereł Chorwacji kontynentalnej. Położony w północnej części kraju, nad rzeką Drawą, Varaždin urzeka elegancką architekturą Starego Miasta, imponującym zamkiem Stari Grad, licznymi pałacami, kościołami i urokliwymi placykami. To miasto o bogatej historii, które w XVIII wieku przez krótki czas pełniło funkcję stolicy Chorwacji. Varaždin słynie również z niezwykłego Cmentarza Miejskiego, uważanego za arcydzieło sztuki ogrodowej, oraz z renomowanych festiwali – barwnego Špancirfestu, który ożywia ulice latem, oraz prestiżowych Varaždińskich Wieczorów Barokowych, przyciągających melomanów jesienią.

Czarnogóra. Położona na Bałkanach, nad lazurowymi wodami Adriatyku, Czarnogóra to niewielki kraj o niezwykle dramatycznej i pięknej scenerii, gdzie majestatyczne, czarne góry (od których pochodzi jej nazwa) schodzą niemal pionowo do morza, tworząc zapierające dech w piersiach krajobrazy. Słynie przede wszystkim z malowniczej Zatoki Kotorskiej, przypominającej norweskie fiordy, oraz pięknych plaż Riwiery Budwańskiej, ale oferuje znacznie więcej niż tylko nadmorskie atrakcje. To kraj o bogatej i dumnej historii, przez wieki stanowiący ostoję niezależności w trudnym regionie, z unikalną tradycją księstwa biskupiego i bohaterskimi walkami o wolność. Od gwarnej, turystycznej Budvy, przez wpisany na listę UNESCO, otoczony murami Kotor, po stolicę Podgoricę i historyczne serce kraju – Cetynię – Czarnogóra zaprasza do odkrywania swoich licznych skarbów, łącząc w sobie wpływy śródziemnomorskie, bałkańskie i weneckie.

Gmina Andrijevica, położona w północno-wschodniej części Czarnogóry, to górzysty region skupiony wokół miasteczka Andrijevica, leżącego w malowniczej dolinie rzeki Lim. Jest to obszar o wyjątkowych walorach przyrodniczych, otoczony przez jedne z najwyższych i najbardziej imponujących pasm górskich Czarnogóry: majestatyczny masyw Komovi na południu i południowym zachodzie, góry Bjelasica na zachodzie i północnym zachodzie (w pobliżu) oraz podnóża Gór Przeklętych (Prokletije) na wschodzie. Gmina Andrijevica jest sercem historycznego regionu plemienia Vasojevići, największego klanu w Czarnogórze, co nadaje jej specyficzny kulturowy charakter. Region ten jest przede wszystkim bramą do odkrywania dzikiego piękna gór Komovi, które są chronione jako park regionalny i stanowią raj dla miłośników turystyki pieszej, wspinaczki i kontaktu z autentycznym życiem pasterskim w tradycyjnych katunach. Gospodarka gminy opiera się głównie na rolnictwie (hodowla owiec) i leśnictwie, a turystyka, zwłaszcza ekoturystyka i turystyka górska, ma duży potencjał rozwoju.

Gmina Bar, położona na południowym wybrzeżu Czarnogóry, to region o bogatej historii, pięknych plażach i strategicznym znaczeniu jako główny port morski kraju. Jej centrum administracyjne stanowi nowoczesne miasto Bar, ważny węzeł komunikacyjny i gospodarczy, podczas gdy historyczne serce regionu bije w ruinach Starego Baru (Stari Bar), malowniczo położonych na wzgórzu u stóp góry Rumija. Region obejmuje długi pas wybrzeża Adriatyku z popularnymi miejscowościami wypoczynkowymi, takimi jak Sutomore czy Dobra Voda, oraz górzyste zaplecze sięgające aż po brzegi Jeziora Szkoderskiego (choć sam park narodowy leży głównie poza gminą). Gmina Bar słynie również z jednego z najstarszych drzew oliwnych na świecie – Starej Masliny w Mirovicy, będącej symbolem długowieczności i tradycji uprawy oliwek w regionie. Gospodarka opiera się na działalności portowej, turystyce, rolnictwie (oliwki, cytrusy) oraz połączeniach transportowych (kolej Belgrad-Bar, połączenia promowe z Włochami).

Gmina Berane, położona w północno-wschodniej Czarnogórze, to region skupiony wokół miasta Berane, malowniczo usytuowanego w szerokiej dolinie rzeki Lim. Otoczona jest wysokimi pasmami górskimi – od zachodu wznoszą się potężne stoki Bjelasicy, a od wschodu góry Cmiljevica, stanowiące część pogranicza z Kosowem. Gmina Berane leży w sercu historycznego regionu zamieszkiwanego przez plemię Vasojevići, co nadaje jej specyficzny charakter kulturowy. Region ten jest ważnym ośrodkiem administracyjnym i gospodarczym północno-wschodniej Czarnogóry, a także bramą do odkrywania piękna okolicznych gór. Najważniejszym zabytkiem i duchowym centrum regionu jest średniowieczny Monastyr Đurđevi Stupovi, położony tuż przy mieście Berane. Gmina oferuje również dostęp do szlaków turystycznych prowadzących w góry Bjelasica (w pobliżu znajduje się Park Narodowy Biogradska Gora) oraz na mniej znane, ale równie piękne tereny Cmiljevicy. Gospodarka opiera się na rolnictwie, leśnictwie i niewielkim przemyśle, a turystyka, zwłaszcza górska i tranzytowa, ma potencjał rozwoju.

Gmina Bijelo Polje, położona w północno-wschodniej części Czarnogóry, to ważny ośrodek administracyjny, gospodarczy i komunikacyjny tego regionu, skupiony wokół miasta Bijelo Polje, trzeciego co do wielkości w kraju. Gmina rozciąga się w malowniczej, żyznej dolinie rzeki Lim, otoczonej przez wzgórza i góry, w tym podnóża potężnego masywu Bjelasicy na południowym zachodzie. Bijelo Polje, którego nazwa oznacza "Białe Pole", ma długą i bogatą historię, sięgającą czasów średniowiecza, kiedy na tych terenach istniała ważna żupa Budimlja. Najcenniejszym zabytkiem i świadkiem tej przeszłości jest Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła z XII wieku, miejsce o ogromnym znaczeniu historycznym i kulturowym, związane m.in. z powstaniem słynnego Ewangeliarza Mirosława. Współczesne Bijelo Polje to miasto wielokulturowe, ważny węzeł na trasie kolejowej Belgrad-Bar oraz na drodze E65/E80. W okolicach znajduje się również jedna z największych jaskiń w regionie – Jaskinia Đalovića, o dużym potencjale turystycznym.

Gmina Budva, położona w sercu czarnogórskiego wybrzeża Adriatyku, to najpopularniejszy i najbardziej tętniący życiem region turystyczny kraju, często nazywany "Metropolią Turystyki". Jej centrum stanowi miasto Budva, którego największą atrakcją jest malownicze, otoczone murami Stare Miasto (Stari Grad) z wąskimi uliczkami, zabytkowymi kościołami i cytadelą. Region słynie przede wszystkim z Riwiery Budwańskiej – długiego pasa wybrzeża z licznymi, pięknymi plażami (m.in. Mogren, Slovenska Plaža, Jaz, Bečići), które przyciągają miłośników słońca i kąpieli. Ikoną regionu jest również wysepka Sveti Stefan, połączona z lądem wąską groblą, obecnie ekskluzywny resort hotelowy. Gmina obejmuje także inne popularne miejscowości wypoczynkowe, jak Bečići, Rafailovići, Pržno, Miločer czy Petrovac na Moru. Gospodarka regionu jest niemal całkowicie zdominowana przez turystykę i związane z nią usługi – hotelarstwo, gastronomię, rozrywkę.

Gmina Danilovgrad, położona w centralnej części Czarnogóry, rozciąga się w żyznej dolinie rzeki Zety, znanej jako równina Bjelopavlići. Jest to region o charakterze głównie rolniczym i tranzytowym, usytuowany strategicznie pomiędzy dwoma największymi miastami kraju – stolicą Podgoricą a przemysłowym Nikšiciem. Stolicą gminy jest miasto Danilovgrad, stosunkowo młody ośrodek założony w drugiej połowie XIX wieku przez księcia Mikołaja I, który nazwał je na cześć swojego poprzednika, księcia Danilo. Chociaż gmina sama w sobie nie posiada wielu znanych na świecie atrakcji turystycznych, jej największym magnesem jest bliskość jednego z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych na Bałkanach – Monastyru Ostrog, który, choć administracyjnie leży tuż za granicą gminy, jest najłatwiej dostępny właśnie z Danilovgradu. Region otoczony jest przez wzgórza i góry, takie jak Garač i Prekornica, oferujące potencjał do rozwoju turystyki przyrodniczej i wiejskiej.

Cetynia, dawna stolica królewska Czarnogóry, jest miastem o niezwykłym historycznym i kulturowym znaczeniu, malowniczo położonym u stóp majestatycznej góry Lovćen. To tutaj, w sercu kamienistego krajobrazu, przez wieki biło serce narodu czarnogórskiego, kształtowała się jego tożsamość i niezłomny duch. Cetynia, choć niewielka pod względem liczby mieszkańców, emanuje atmosferą minionych epok, zachwycając zabytkową architekturą, licznymi muzeami oraz monasterami, które są świadkami burzliwej przeszłości. Miasto otoczone jest surowym pięknem przyrody Parku Narodowego Lovćen, co czyni je nie tylko celem podróży dla miłośników historii, ale również dla entuzjastów natury. Gospodarka regionu opiera się głównie na turystyce kulturowej oraz usługach, a samo miasto pełni rolę ważnego ośrodka administracyjnego i duchowego, będąc oficjalną rezydencją prezydenta Czarnogóry.

Gmina Gusinje, położona w północno-wschodnim zakątku Czarnogóry, tuż przy granicy z Albanią, to niewielki, ale niezwykle malowniczy region, stanowiący jedną z głównych bram do majestatycznych Gór Przeklętych (Prokletije). Jej centrum stanowi miasteczko Gusinje, usytuowane w kotlinie Plav-Gusinje, u zbiegu rzek Grnčar i Vruja, tworzących rzekę Ljuča, która wpada do pobliskiego Jeziora Plavskiego (już poza gminą). Region ten jest rajem dla miłośników gór, oferując dostęp do jednych z najbardziej dzikich i spektakularnych krajobrazów alpejskich na Bałkanach, w tym do najwyższych szczytów Czarnogóry (Zla Kolata, Maja Kolata – na granicy z Albanią). Gmina słynie również z pięknych źródeł krasowych – Źródeł Alipaszy (Ali Pašini izvori) oraz Oka Skakavice. Jest to obszar o bogatej historii, związanej z panowaniem osmańskim i silnymi tradycjami lokalnych społeczności (głównie bośniackiej i albańskiej). Turystyka w Gminie Gusinje koncentruje się na górskich wędrówkach, wspinaczce i poznawaniu dziewiczej przyrody Parku Narodowego Prokletije.

Gmina Herceg Novi, położona u samego wlotu do malowniczej Zatoki Kotorskiej (Boka Kotorska) w Czarnogórze, to region o bogatej historii, bujnej roślinności i strategicznym znaczeniu. Jej centrum stanowi miasto Herceg Novi, nazywane "Miastem Słońca" lub "Miastem Mimozy", które kaskadowo opada ku morzu ze zboczy masywu Orjen. Charakterystycznym elementem miasta jest imponujący system fortyfikacji (twierdze Forte Mare, Kanli Kula, Španjola), strzegący niegdyś wejścia do zatoki, oraz urokliwe Stare Miasto (Stari Grad) z Wieżą Zegarową (Sahat Kula). Do gminy należy również znane uzdrowisko Igalo, praktycznie połączone z Herceg Novi długą nadmorską promenadą, oraz część półwyspu Luštica z malowniczymi wioskami, jak Rose. Region słynie z łagodnego klimatu, bujnej śródziemnomorskiej roślinności i licznych festiwali, w tym słynnego Festiwalu Mimozy. Gospodarka opiera się głównie na turystyce (w tym turystyce zdrowotnej), usługach i handlu.

Gmina Kolašin, położona w górskim sercu Czarnogóry, to region znany przede wszystkim jako dynamicznie rozwijający się ośrodek sportów zimowych i turystyki górskiej. Jej centrum stanowi miasto Kolašin, usytuowane na wysokości około 950 m n.p.m. w dolinie rzeki Tary, w otoczeniu majestatycznych pasm górskich: Bjelasicy na wschodzie, Sinjajeviny na zachodzie oraz Gór Moračkich na południu. Gmina Kolašin jest uznawana za jeden z najważniejszych ośrodków narciarskich w kraju, dzięki nowoczesnym centrom Kolašin 1450 i Kolašin 1600 na stokach Bjelasicy. Region ten stanowi również doskonałą bazę wypadową do eksploracji jednego z najpiękniejszych parków narodowych Czarnogóry – Biogradska Gora, z jego dziewiczym lasem i malowniczym Jeziorem Biogradskim, który znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie. Bliskość spektakularnego Kanionu Tary oraz ważnych szlaków komunikacyjnych (linia kolejowa Belgrad-Bar, droga E65/E80) dodatkowo podnosi atrakcyjność gminy. Gospodarka opiera się głównie na turystyce, leśnictwie i rolnictwie (hodowla, produkcja sera).