Kraj Bańskobystrzycki (Banskobystrický kraj), położony w środkowej Słowacji, to region o niezwykłej różnorodności krajobrazów, bogatej historii górniczej i kluczowym znaczeniu dla nowożytnej historii Słowacji. Jego sercem są malownicze pasma górskie, takie jak Niżne Tatry (z najwyższymi szczytami Ďumbier i Chopok), Rudawy Słowackie, Góry Szczawnickie i Kremnickie oraz wulkaniczny masyw Poľana (Rezerwat Biosfery UNESCO). Przez region przepływa rzeka Hron, tworząc żyzną dolinę. Kraj Bańskobystrzycki słynie z historycznych miast górniczych, które niegdyś tworzyły "złoty trójkąt" – Bańskiej Bystrzycy, Bańskiej Szczawnicy (wpisanej na listę UNESCO) i Kremnicy, gdzie wydobywano złoto, srebro i miedź. Bańska Bystrzyca, stolica kraju, odegrała kluczową rolę jako centrum Słowackiego Powstania Narodowego w 1944 roku. Inne ważne miasta to Zwoleń, Łuczeniec, Rymawska Sobota i Brezno. Gospodarka Kraju Bańskobystrzyckiego opiera się na przemyśle (metalurgicznym, maszynowym, drzewnym), rolnictwie, leśnictwie oraz turystyce, zwłaszcza górskiej, uzdrowiskowej i kulturowej.

Kraj Bratysławski (Bratislavský kraj), położony w południowo-zachodniej Słowacji, graniczący z Austrią i Węgrami, to najmniejszy pod względem powierzchni, ale najgęściej zaludniony i najbogatszy region Słowacji. Jego sercem jest Bratysława – stolica kraju, dynamiczna metropolia nad Dunajem, o bogatej historii, będąca niegdyś miastem koronacyjnym królów węgierskich (jako Prešporok/Pozsony). Region ten charakteryzuje się malowniczymi krajobrazami Małych Karpat, które wznoszą się na północ od Bratysławy, tworząc ważny region winiarski (Małokarpacki Szlak Winny). Przez kraj przepływa Dunaj oraz jego dopływ Morawa, stanowiąca naturalną granicę z Austrią. Inne ważne miasta to Pezinok i Modra, znane z tradycji winiarskich, oraz Senec, popularny ośrodek rekreacyjny z Jeziorami Słonecznymi. Gospodarka Kraju Bratysławskiego jest zdominowana przez usługi (turystyka, finanse, handel, administracja), przemysł (motoryzacyjny, chemiczny, elektrotechniczny) oraz produkcję wina.

Kraj Koszycki (Košický kraj), położony we wschodniej Słowacji, graniczący z Węgrami i Ukrainą, to region o niezwykłym bogactwie historycznym, kulturowym i przyrodniczym. Jego stolicą są Koszyce – drugie co do wielkości miasto Słowacji, Europejska Stolica Kultury 2013, z imponującą gotycką Katedrą św. Elżbiety i tętniącym życiem Starym Miastem. Region ten słynie z unikalnych jaskiń Krasu Słowackiego, wpisanych na listę UNESCO (wraz z jaskiniami węgierskiego Aggteleku), fragmentów Parku Narodowego Słowacki Raj z jego malowniczymi wąwozami i wodospadami (w tym Dobszyńską Jaskinią Lodową – UNESCO), oraz słowackiej części historycznego regionu winiarskiego Tokaj. Inne ważne miasta to Michalovce, Spišská Nová Ves (brama do Słowackiego Raju), Rožňava i Trebišov. Gospodarka Kraju Koszyckiego opiera się na przemyśle (hutniczym – U. S. Steel Košice, maszynowym), rolnictwie (zwłaszcza uprawa winorośli w regionie Tokaj), usługach oraz turystyce, czerpiącej z bogactwa zabytków i walorów przyrodniczych.

Kraj Nitrzański (Nitriansky kraj), położony w południowo-zachodniej Słowacji, graniczący z Węgrami, to region o niezwykle bogatej historii, sięgającej czasów Państwa Wielkomorawskiego, oraz żyznych nizinach Niziny Naddunajskiej. Jego sercem jest miasto Nitra – jedno z najstarszych miast Słowacji, historyczna siedziba Księstwa Nitrzańskiego i ważny ośrodek religijny z Zamkiem Nitrzańskim i Katedrą św. Emerama. Region ten słynie z produkcji wina (Nitrzański Region Winiarski), licznych kąpielisk termalnych (Podhájska, Patince, Štúrovo) oraz strategicznych fortyfikacji nad Dunajem, takich jak potężna twierdza w Komarnie. Przez kraj przepływają ważne rzeki: Dunaj (stanowiący południową granicę), Wag (dolny bieg), Nitra, Hron i Ipeľ (granica z Węgrami). Inne ważne miasta to Nové Zámky, Komárno, Levice, Topoľčany i Štúrovo, położone naprzeciwko węgierskiego Ostrzyhomia. Gospodarka Kraju Nitrzańskiego opiera się na rolnictwie (uprawa zbóż, kukurydzy, słonecznika, winorośli), przemyśle (elektrotechnicznym, maszynowym, spożywczym) oraz turystyce, zwłaszcza uzdrowiskowej, kulturowej i winiarskiej.

Kraj Preszowski (Prešovský kraj), położony w północno-wschodniej Słowacji, graniczący z Polską i Ukrainą, to region o niezwykłym bogactwie przyrodniczym, historycznym i kulturowym, będący domem dla najwyższych gór Słowacji – Tatr Wysokich. Od majestatycznych, alpejskich szczytów Tatr, przez malowniczy przełom Dunajca w Pieninach i dzikie wąwozy Słowackiego Raju, po historyczne miasta Spisza i Szarysza z ich skarbami UNESCO – Kraj Preszowski fascynuje swoją różnorodnością. To tutaj znajdują się takie perły jak Zamek Spiski (jeden z największych kompleksów zamkowych w Europie Środkowej), średniowieczne miasta Bardejów i Lewocza, oraz unikalne drewniane kościoły obrządku wschodniego i zachodniego, również wpisane na listę światowego dziedzictwa. Preszów, stolica kraju, jest ważnym ośrodkiem kulturalnym i administracyjnym. Inne ważne miasta to Poprad (brama do Tatr Wysokich), Spišská Nová Ves (brama do Słowackiego Raju), Humenné, Bardejów, Lewocza, Kieżmark i Stará Ľubovňa. Gospodarka Kraju Preszowskiego opiera się na turystyce (górskiej, kulturowej, uzdrowiskowej), przemyśle (maszynowym, drzewnym, spożywczym), rolnictwie oraz usługach.

Kraj Trenczyński (Trenčiansky kraj), położony w zachodniej Słowacji, w historycznym regionie Poważa (Považie), to kraina o bogatej historii, malowniczych krajobrazach i licznych zamkach oraz uzdrowiskach. Jego sercem jest rzeka Wag (Váh), najdłuższa rzeka Słowacji, tworząca szeroką dolinę otoczoną pasmami górskimi, takimi jak Białe Karpaty (stanowiące granicę z Czechami), Góry Strażowskie i Poważski Inowiec. Stolicą kraju jest Trenczyn, miasto z dominującym nad nim, jednym z najpotężniejszych zamków na Słowacji – Zamkiem Trenczyńskim, oraz unikalnym rzymskim napisem na skale zamkowej. Region ten słynie również z renomowanego uzdrowiska Trenczyńskie Cieplice, a także z bajkowego Zamku w Bojnicach (choć leży na pograniczu kulturowym, administracyjnie należy do Kraju Trenczyńskiego) oraz z ruin zamków Beckov i Čachtice, związanych z mrocznymi legendami. Inne ważne miasta to Prievidza, Považská Bystrica, Dubnica nad Váhom i Nové Mesto nad Váhom. Gospodarka Kraju Trenczyńskiego opiera się na przemyśle (maszynowym, elektrotechnicznym, obronnym), rolnictwie, usługach oraz turystyce, zwłaszcza historycznej, uzdrowiskowej i przyrodniczej.

Kraj Trnawski (Trnavský kraj), położony w zachodniej Słowacji, graniczący z Austrią, Węgrami i Czechami, to region o bogatej historii, żyznych nizinach i ważnych tradycjach winiarskich oraz uzdrowiskowych. Jego stolicą jest Trnawa, historyczne miasto nazywane "Słowackim Rzymem" ze względu na liczne kościoły i status ważnego ośrodka religijnego i uniwersyteckiego w przeszłości. Region ten obejmuje fragmenty Niziny Naddunajskiej (Podunajská nížina), w tym największą wyspę rzeczną Europy – Žitný ostrov, oraz wschodnie stoki Małych Karpat, gdzie rozciąga się Małokarpacki Szlak Winny. Przez kraj przepływają ważne rzeki: Dunaj (stanowiący południową granicę), Wag i Morawa (granica z Austrią i Czechami). Kraj Trnawski słynie na całym świecie z uzdrowiska Pieszczany (Piešťany), znanego z leczenia chorób reumatycznych. Inne ważne miasta to Dunajská Streda, Galanta, Hlohovec, Senica i Skalica. Gospodarka Kraju Trnawskiego opiera się na rolnictwie (uprawa zbóż, kukurydzy, buraków cukrowych, winorośli), przemyśle (motoryzacyjnym – np. fabryka PSA Peugeot Citroën w Trnawie, spożywczym, chemicznym) oraz turystyce, zwłaszcza uzdrowiskowej, kulturowej i winiarskiej.

Kraj Żyliński (Žilinský kraj), położony w północno-zachodniej Słowacji, graniczący z Polską i Czechami, to region o niezwykłym bogactwie przyrodniczym i kulturowym, zdominowany przez majestatyczne pasma górskie Karpat Zachodnich. To tutaj znajdują się jedne z najpiękniejszych i najpopularniejszych słowackich gór: Malá Fatra z jej skalistymi szczytami i wąwozami, Veľká Fatra, Tatry Zachodnie (w tym malownicze Rohacze) oraz część Niżnych Tatr z popularnym ośrodkiem narciarskim Jasná (północne stoki Chopoka). Przez region przepływają ważne rzeki, takie jak Wag, Orawa i Kysuca, tworząc malownicze doliny. Kraj Żyliński słynie z imponującego Zamku Orawskiego, unikalnej wioski ludowej Vlkolínec (UNESCO), słynnych Jaskiń Demianowskich oraz bogatych tradycji folklorystycznych i rzemieślniczych historycznych regionów Orawy, Liptowa, Turca i Kysuc. Stolicą kraju jest Żylina, ważny ośrodek przemysłowy i komunikacyjny. Inne ważne miasta to Martin (historyczne centrum słowackiego odrodzenia narodowego), Liptowski Mikułasz (brama do Tatr Zachodnich i Niżnych), Rużomberk, Czadca i Dolný Kubín. Gospodarka Kraju Żylińskiego opiera się na przemyśle (maszynowym, elektrotechnicznym, drzewnym), turystyce (górskiej, narciarskiej, uzdrowiskowej, kulturowej), rolnictwie i leśnictwie.

Żylina, tętniące życiem centrum północno-zachodniej Słowacji, to miasto, które harmonijnie łączy urok historycznego serca z majestatem otaczającej ją przyrody. Położona w malowniczej Kotlinie Żylińskiej, u zbiegu rzek Wag i Kysuca, od wieków stanowi ważny węzeł komunikacyjny i handlowy. Jej największą dumą i klejnotem jest doskonale zachowane Mariánske námestie – kwadratowy rynek z unikalnymi arkadami, zwanymi "laubne", które nadają mu niepowtarzalny, renesansowy charakter. Jednak prawdziwa siła Żyliny tkwi w jej położeniu. To idealna brama wypadowa do jednego z najpiękniejszych pasm górskich Słowacji – Parku Narodowego Mała Fatra, co czyni ją mekką dla turystów pieszych, narciarzy i wszystkich miłośników aktywnego wypoczynku.

Vlkolínec, ukryty w głębokiej dolinie na zboczach Wielkiej Fatry, to nie jest zwykła wieś – to cudownie zatrzymany w czasie, żywy skansen, który jako nietknięty klejnot ludowej architektury został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ta malownicza osada, będąca administracyjnie częścią miasta Rużomberk, jest jednym z najlepiej zachowanych zespołów tradycyjnego budownictwa w Europie Środkowej. Składa się z ponad 45 oryginalnych, drewnianych chałup, których kolorowe, malowane ściany i strome, gontowe dachy tworzą niezwykle malowniczy i spójny krajobraz. Spacerując jedyną uliczką Vlkolínca, wzdłuż której płynie górski potok, można odnieść wrażenie, że czas cofnął się o co najmniej dwa stulecia, a współczesny świat po prostu nie istnieje.

Trnawa, jedno z najstarszych i najważniejszych historycznie miast Słowacji, z dumą nosi przydomek "Małego Rzymu". To właśnie tutaj, w obrębie doskonale zachowanych średniowiecznych murów, znajduje się niezwykłe nagromadzenie kościołów, klasztorów i budowli sakralnych, których wieże rysują niezapomnianą panoramę miasta. Przez wieki Trnawa była nie tylko wolnym miastem królewskim, ale także duchowym i kulturalnym centrum Królestwa Węgier, goszcząc arcybiskupów i pierwszy uniwersytet na ziemiach słowackich. Dziś to urokliwe miasto z pięknie odrestaurowanym, tętniącym życiem centrum, gdzie historia miesza się z młodzieńczą energią licznych studentów. Spacer po jego brukowanych uliczkach to podróż przez epoki gotyku, renesansu, a przede wszystkim baroku, który odcisnął na mieście najsilniejsze piętno.

Trenczyn, perła doliny Wagu, to miasto, którego panorama jest jedną z najbardziej dramatycznych i niezapomnianych na całej Słowacji. Jego tożsamość, historia i samo istnienie są nierozerwalnie związane z monumentalnym Zamkiem Trenczyńskim, który niczym kamienny strażnik wznosi się na stromej skale, dumnie górując nad historycznym centrum i rzeką. To miejsce, gdzie historia sięga czasów rzymskich, o czym świadczy unikalna inskrypcja z 179 roku n.e. wykuta w zamkowej skale. U stóp fortecy rozciąga się urokliwe stare miasto z malowniczym rynkiem, renesansowymi kamienicami i stromymi schodami prowadzącymi do gotyckiego kościoła. Trenczyn to miasto przesiąknięte legendami, z których najsłynniejsza, o Studni Miłości, dodaje mu romantycznego nastroju.

Spiskie Podgrodzie to niewielkie, historyczne miasteczko we wschodniej Słowacji, którego losy i tożsamość są nierozerwalnie zdominowane przez jeden z najbardziej spektakularnych widoków w Europie Środkowej – monumentalne, białe ruiny Zamku Spiskiego. Ta potężna twierdza, wznosząca się na trawertynowym wzgórzu, jest sercem rozległego kompleksu zabytków, który jako całość został wpisany na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Spiskie Podgrodzie to jednak nie tylko brama do największego zamku na Słowacji. To także urokliwe miasteczko z renesansowymi kamienicami oraz punkt startowy do odkrywania pobliskiego "Słowackiego Watykanu" – ufortyfikowanego miasteczka kościelnego, Spiskiej Kapituły. Wizyta tutaj to jak podróż do serca średniowiecznego Spiszu, potężnego i bogatego regionu o niezwykle barwnej historii.

Špania Dolina to jedna z najpiękniejszych i najbardziej fotogenicznych wiosek na Słowacji, prawdziwy klejnot ukryty w zalesionych dolinach Gór Starohorskich. Ta dawna osada górnicza, której historia związana jest z wydobyciem miedzi i srebra, zachwyca swoim unikalnym położeniem i architekturą. Tradycyjne, drewniane domy górników zdają się być przyklejone do stromych zboczy, tworząc niezwykłą, wielopoziomową kompozycję. Nad całością dominuje wczesnogotycki kościół Przemienienia Pańskiego, do którego z centralnego placu prowadzą długie, zadaszone schody, stanowiące jeden z symboli wioski. Spacer po Španiej Dolinie to jak podróż w czasie do epoki, gdy huk młotów i dzwon wieży "klopačka", wzywającej górników do pracy, wyznaczały rytm życia tej bogatej i sławnej niegdyś osady.

Poprad, tętniące życiem serce regionu Spisz, to miasto, którego największym skarbem jest widok. Niemal z każdej jego części roztacza się zapierająca dech w piersiach, ikoniczna panorama postrzępionych szczytów Wysokich Tatr. To właśnie ta niezwykła sceneria i strategiczne położenie u stóp najwyższych gór Słowacji uczyniły Poprad niekwestionowaną stolicą i główną bazą wypadową w Tatry. Jest to miasto o dwóch obliczach: z jednej strony nowoczesne, z międzynarodowym lotniskiem, świetną infrastrukturą i ogromnym kompleksem termalnym AquaCity. Z drugiej, kryje w sobie historyczną perłę – doskonale zachowaną średniowieczną dzielnicę Spišská Sobota, która swoim urokiem przenosi odwiedzających w czasy, gdy była bogatym spiskim miasteczkiem. Poprad to idealny kompromis między miejskimi wygodami a bliskością dzikiej, górskiej przyrody.

Nitra, najstarsze miasto na Słowacji, to miejsce, w którym narodziła się państwowość i chrześcijaństwo tego kraju. To historyczna i duchowa kolebka narodu, dumnie nosząca tytuł "Mater urbium Slovacarum" – Matki słowackich miast. Położona w malowniczym zakolu rzeki Nitry, u podnóża góry Zobor, jest zdominowana przez majestatyczną sylwetkę Zamku Nitrzańskiego, który przez wieki był świadkiem kluczowych wydarzeń w historii Europy Środkowej. To właśnie tutaj, w IX wieku, książę Pribina ufundował pierwszy znany kościół chrześcijański na ziemiach słowackich, a niedługo później miasto stało się jednym z głównych ośrodków państwa wielkomorawskiego i areną misji świętych Cyryla i Metodego. Dziś Nitra to tętniące życiem miasto uniwersyteckie, które w unikalny sposób łączy powagę swojej tysiącletniej historii z młodzieńczą energią.

Liptowski Mikułasz to tętniąca życiem stolica i niekwestionowane serce regionu Liptów, jednego z najpiękniejszych i najbogatszych w atrakcje zakątków Słowacji. Miasto, malowniczo położone w rozległej Kotlinie Liptowskiej nad rzeką Wag, jest perfekcyjnie usytuowane pomiędzy majestatycznymi grzbietami Tatr Niżnych na południu i Tatr Zachodnich na północy. To właśnie ta strategiczna lokalizacja uczyniła z Liptowskiego Mikułasza idealną, całoroczną bazę wypadową dla wszelkiego rodzaju turystów – od narciarzy i piechurów, przez rodziny z dziećmi, po miłośników relaksu w wodach termalnych. W zasięgu kilkunastu minut jazdy znajdują się tu bowiem największe hity słowackiej turystyki: gigantyczny aquapark Tatralandia, najlepszy ośrodek narciarski w kraju Jasná Chopok, zjawiskowe Jaskinie Demianowskie i wielkie jezioro zaporowe Liptovská Mara.

Lewocza, dawna stolica Spiszu i jedno z najpiękniejszych historycznych miast Słowacji, to prawdziwy, doskonale zachowany klejnot, w którym czas zatrzymał się w epoce renesansowego rozkwitu. Jej serce to jeden z najwspanialszych placów miejskich w Europie Środkowej, otoczony ponad 60 bogato zdobionymi kamienicami mieszczańskimi i monumentalnymi budowlami. Jednak prawdziwym skarbem, który rozsławił Lewoczę na cały świat i zapewnił jej miejsce na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest dzieło ukryte we wnętrzu gotyckiej Bazyliki św. Jakuba. To właśnie tutaj znajduje się najwyższy (18,62 m) i najwspanialszy drewniany ołtarz gotycki na świecie, arcydzieło stworzone na początku XVI wieku przez genialnego snycerza, Mistrza Pawła z Lewoczy. Wizyta w tym mieście to nie tylko podróż w czasie, ale przede wszystkim spotkanie ze sztuką najwyższej próby.

Kremnica, zwana niegdyś "Złotą Kremnicą", to jedno z najbogatszych i najważniejszych historycznie miast górniczych dawnego Królestwa Węgier, którego sława i bogactwo opierały się na obfitych złożach złota. To tutaj, w sercu malowniczych Gór Kremnickich, od niemal siedmiu wieków nieprzerwanie działa jedna z najstarszych mennic na świecie, produkująca niegdyś słynne kremnickie dukaty, cenione w całej Europie za swoją czystość i jakość. Historyczne centrum miasta to perła średniowiecznej architektury, zdominowana przez potężny Zamek Miejski wznoszący się na wzgórzu, który strzegł zarówno miasta, jak i jego bezcennego skarbu. Poniżej rozciąga się elegancki, podłużny rynek otoczony bogatymi domami mieszczańskimi i zwieńczony monumentalną kolumną morową. Wizyta w Kremnicy to podróż do złotego wieku górnictwa i mincerstwa.

Koszyce, drugie co do wielkości miasto Słowacji i niekwestionowana metropolia wschodniej części kraju, to miejsce, w którym monumentalna historia spotyka się z dynamiczną, kreatywną energią. Jego sercem i duszą jest absolutnie zjawiskowa ulica Hlavná – nie jest to zwykły deptak, ale przepiękna, wrzecionowata przestrzeń miejska, otoczona pałacami arystokracji, bogatymi kamienicami mieszczańskimi i tętniącymi życiem kawiarniami. W samym centrum tego placu-ulicy, niczym korona, wznosi się Katedra św. Elżbiety, najwspanialsze dzieło gotyku na Słowacji i najdalej na wschód wysunięta katedra tego typu w Europie. Koszyce, dawne bogate miasto królewskie i Europejska Stolica Kultury 2013, to dziś kosmopolityczne miasto o silnych wpływach węgierskich, które zachwyca gości swoją elegancją, otwartością i niezwykle bogatą ofertą kulturalną.