Jaskinie Gcwihaba

W północno-zachodnim narożniku Botswany kilka powiązanych grup wzgórz dolomitowych stanowi uderzający kontrast z otaczającym je piaskowcem. Wzgórza Aha rozciągają się na granicy Botswany i Namibii na północ od wioski Xai-Xai. Około 35 km na wschód od wioski Xai-Xai w dolinie Gcwihaba znajduje się skupisko 6 nisko położonych wzgórz dolomitowych. Dalej 19 km na południowy zachód od Gcwihaba leżą wzgórza Koanaka z trzema wzgórzami. Fascynujące jest to, że wszystkie te wzgórza mają jaskinie, które są zbiorczo nazywane jaskiniami Gcwihaba.

Jaskinie Gcwihaba były częścią krajobrazu Kalahari co najmniej przez całą epokę plejstocenu, około 2 miliony lat temu. Największa jaskinia zawiera osady przydatne do regionalnej rekonstrukcji paleoklimatycznej. Została odkryta podczas pierwszych badań naukowych podjętych 1974r. Ten system jaskiń ma dwa duże - ponad 5 m szerokości - przepastne wejścia, które umożliwiały dostęp dużej liczbie nietoperzy i wdmuchanemu przez wiatr piaskowi w głąb jaskini.

To skutecznie zasypało większość jaskini osadami do wysokości co najmniej 7 m. Obok tej jaskini znajduje się niedawno odkryta jaskinia o nazwie Wa Doum. Została zbadana jak dotąd tylko kilka razy.

Najważniejszą cechą jaskini jest ograniczona wymiana powietrza z otaczającą atmosferą, ponieważ była ona prawie całkowicie odcięta od świata zewnętrznego, dopóki naukowcy nie weszli do niej po raz pierwszy w październiku 1992 r.

System korytarzy mają bardzo bogatą różnorodność wtórnych formacji jaskiniowych, takich jak stalaktyty i stalagmity, ale także wiele innych niezwykłych formacji, takich jak heliktyty, słomki sodowe i perły jaskiniowe, całkowicie nietknięte przez człowieka. Jaskinia była ponownie zamykana po każdej wizycie przez naukowców w celu ochrony składu powietrza we wnętrzu.

Obecny projekt eksploracyjny wytyczył kilka jaskiń, z których trzy zostały potwierdzone. W ramach programów wykopaliskowych i w ramach trwających prac poszukiwawczych znaleziono wiele kości (zarówno skamieniałych, jak i współczesnych), a także znalezisk archeologicznych.

Ze względu na izolowany charakter tych dolomitowych wzgórz z jaskiniami rozwinęła się w nich szczególna flora i fauna. Niektóre gatunki aloesu i figowiec Namaqua, Ficus cordata , występują tylko na tych wzgórzach. Szczególnie interesująca jest ta ostatnia, ponieważ wydaje się być zależna od dostępu korzeni do bardziej wilgotnej przestrzeni jaskini poniżej. Te korzenie tworzą piękne zasłony wewnątrz jaskiń. Z kolei samo drzewo jest domem papugi Ruepels ( Poicephalus ruepelli ), która jest również ograniczona do tego obszaru Botswany.

Na całym obszarze występuje wiele różnych gatunków ptaków, a także duże ssaki, takie jak słoń, ale z naukowego punktu widzenia bioróżnorodności ważniejsza jest bezkręgowa fauna otaczająca jaskinie, jak również ta wewnątrz jaskiń.

Jaskinie występujące na trzech wzgórzach Koanaka, Bone Cave i Blue Cave, zawierają rodzaj brekcji o bardzo dużej gęstości skamieniałości. To najbogatsze złoże skamieniałości jaskiniowych w Botswanie i prawdopodobnie najbogatsze w Afryce Południowej.

Gcwihaba i otaczające ją jaskinie znajdują się na obszarze, który można określić jako jedno z najbardziej oddalonych i prawdziwie dzikich miejsc tego kraju, gdzie natura dyktuje warunki bez ingerencji człowieka. Obszar, na którym występują te jaskinie i otaczające je równiny, jest ogromny i obejmuje obszar około 2500 km2, który jest zamieszkany tylko przez małą osadę.

Dziś jaskinie znajdują się na obszarze chronionym z planem wykorzystania zasobów naturalnych kontrolowanym przez społeczność i są przekształcane z kontrolowanego obszaru łowieckiego w turystykę kulturową i fotograficzną. Wszystkie jaskinie zostały wpisane na listę zabytków narodowych na mocy ustawy o zabytkach z 2001 r., którą zarządza Muzeum Narodowe Botswany.

Jak dostać się do jaskiń Gcwihaba?

Jaskinie Położone w jednej z najbardziej oddalonych części Botswany. Do jaskiń Gcwihaba można dotrzeć tylko długą i uciążliwą trasą, przy użyciu dobrze wyposażonych pojazdów 4 × 4 z zapasowymi kanistrami z benzyną i rezerwami wody. Z większych miast Botswany najbliżej jaskiń jest miasto Maun. W zasięgu jaskiń znajduje się jednak wiele pięknych miejsc kempingowych, a także tradycyjna wioska Xai Xai. Sama trasa mimo, że uciążliwa, jednak jest bardzo malownicza, co sprawia, że wizyta jest warta podróży.

Kiedy wybrać się by zobaczyć jaskinie Gcwihaba?

Jaskinie można odwiedzać cały rok. Pogoda jest zawsze przyjemna i jest ciepło. Więcej opadów występuje od listopada do marca. Najwyższa średnia temperatura wynosi 37°C w październiku, a najniższa 25°C w czerwcu.